bursaspor'un şampiyonluk arifesi

BURSASPOR NEDEN ŞAMPİYON OLMASIN Kİ?
Bir yarışmaya katılıyorsunuz ve daha işin başında kazanamayacağınıza eminsiniz.
Garip değil mi?
Evet, garip ama gerçek; Turkcell Süper Lig’de oynayan “Anadolu” kulüpleri için durum ne yazık ki tam da budur!
****
Dilimizde üçlü anlamında kullanılan Troyka, Rusya’da üç atla çekilen kızak veya arabalara denir. Turkcell süper ligi de sanki İstanbul’un malum takımlarının çektiği bir troyka görünümündedir. Lig şampiyonluğu gören Trabzonspor’u unuttuğumuz sanılmasın ama dört büyükler serenadına “nedense” çoğumuz inanmayız.
Söylemek istediğimiz; bu gıllıgışlı takımlar dışındaki Anadolu kulüpleri sanki arabanın süsü gibidir. Şampiyonluk inançları hiç yok demeyelim ama yok denecek kadar azdır.
****
Geçen sezon son ana kadar mücadelesini sürdüren Sivasspor, ligi ikinci sırada bitirdi. Kimse adını bir türlü koyamadı ama bütün Anadolu yüreği ağzında bir “mucize” bekledi. Olmadı. Aynı Sivasspor bu sezon ligin son sırasındaki üç takımdan biri konumunda.
Bu yıl ilk yarının üçüncüsü Bursaspor ve dördüncü Kayserispor benzer bir performans sergiliyor. Ancak samimi olmak gerekirse kimse bu takımlardan bir şampiyonluk beklentisi içinde değildir.
Oysa Bursaspor bal gibi şampiyon olabilir.
Neden olamasın ki?
Buraya kimsenin babasının hayrına gelmedi ki; tabiri caizse yara yara geldi!
****
Esas mesele burada… Buna “öğrenilmiş çaresizlik” diyorlar. (*)
Kavram, Amerikalı psikolog Martin Seligman’a ait. Yapılan birçok hayvan ve insan deneyi çaresizliğin öğrenilen bir şey olduğunu ortaya koyuyor.
Yapılan bir deneyde cam bir kabın içine konan pireler izlenir. En çok zıplayanlar kapağa çarparak geri düşerler. Neden sonra pireler kapağa çarpmamak için daha az zıplamaya başlar. Deneyin bu aşamasında kapak açılır. Ancak pireler kabın dışına sıçramayı denemekten vazgeçmiştir. Oldukları yerde sıçrayıp dururlar.
Başka bir deneyde aç bir köpekbalığı ile aynı havuza bir balık konur. Yem durumundaki balık cam bir engelin içindedir. Köpekbalığı balığı yemek için yaptığı her hamlede burnunu cam engele çarpar. Bir süre sonra aradaki cam kaldırılır. Fakat çaresizliği öğrenen köpekbalığı artık bir engel olmamasına karşın balığı yemeyi aklına bile getirmez.
Bilim adamlarının insanlar üzerinde yaptıkları benzer deneyler de aynı sonucu verir: Pirelerin kafasını vurarak, köpekbalığının burnunu sürterek öğrendiği şey, çaresizliktir.
Bu çalışmalar üzerine Psikolog Seligman: “Bir kişi ne zaman ki yaptığı hiçbir şeyin bir fark yaratmayacağını inanır ya da inandırılırsa çaresizliği ve hiçbir şey yapmamayı öğrenecektir” sonucuna varır. Seligman’a göre “öğrenilmiş çaresizlik” canlılarda üç tip bozukluğa yol açmaktadır: Düşünme yeteneği zayıflığı, motivasyon ve yaşama sevinci kaybı…
****
Neyse ki, akıl ve izan sahibi insanların öğrenilmiş çaresizlikle başa çıkmaları mümkün. İlk adımda durum tespiti yapılarak farkındalık sağlanır. Ve istekler, inançlar parlatılır. Ardından hedef belirlenir: Bursaspor neden şampiyon olmasın ki?
Sahi, Bursaspor neden şampiyon olmasın ki?
(*) Mümin Sekman “Her şey Seninle Başlar”, Alfa Yayınları, 2009
24.12.2009 BURSA MEYDAN GAZETESİ